De Officier van Dienst Geneeskundig (OvD-G) is een bijzondere crisisfunctie binnen de Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de Regio (GHOR). Op de plek van een incident is de OvD-G verantwoordelijk voor de coördinatie en operationele leiding van de acute medische zorg (triage, behandeling en vervoer). Hij of zij stemt af met de overige hulpverleningsdiensten ter plekke, zoals brandweer en politie. Dit keer is OvD-G Stefan Haerkens aan het woord. Hij vertelt over een heel bijzondere gebeurtenis, waarbij geen andere multidisciplinaire partners betrokken zijn.
Mogelijke besmetting Marburgvirus
‘s Avonds om iets voor half 11 kwam de alarmering van de Meldkamer Ambulance (MKA), in verband met de inzet van het Incident Respons Team (IRT) vanuit de Regionale Ambulance Voorziening (RAV). Het betreft de verdenking van een patiënt met het Marburgvirus. Het Marburgvirus, verwant aan Ebola, is een infectie-A ziekte met mogelijk ernstige gezondheidsklachten. Onbehandeld leidt dit dan tot een dodelijke afloop. De ziekte gaat gepaard met hevige bloedingen uit alle lichaamsopeningen en is erg besmettelijk. Het gaat hier om een virusverdenking bij een patiënt die op dat moment verblijft bij de ouders thuis in een kleine Brabantse gemeente.
Veilig werken
“Ik lag al in bed, toen de alarmering kwam van de MKA” vertelt OvD-G Stefan Haerkens. “Het is bij deze inzetten belangrijk om vooral veilig te werken en een juist beeld van de situatie te krijgen, om verdere besmetting te voorkomen. Ik nam telefonisch contact op met de MKA, die mij voorzag van de beschikbare informatie over de inzet. Op basis hiervan maakte ik een inzetplan voor het IRT.”
In eerste instantie gaat het vooral om inzicht krijgen, acties voorbereiden en afstemmen. “Ik heb contact gelegd met het Radboud UMC in Nijmegen en spreek met de internist-infectioloog en hoogleraar uitbraken infectieziekten Chantal Rovers. Op het lijstje staat verder terugkoppeling van informatie naar de meldkamer, de planvorming checken en contact opnemen met de aandachtfunctionaris van het bovenregionaal opererende IRT. Ook heb ik contact opgenomen met de dienstdoende arts Infectieziektebestrijding (IZB) van de GGD en met mijn GHOR-collega die op dat moment de crisisfunctie van Algemeen Commandant Gezondheidszorg (ACGZ) vervult en verder met de crisiscoördinator (Crico) van RAV.
Besmettingsgevaar
Stefan vervolgt: ”Nadat ik diverse telefoontjes gepleegd heb en de werkinstructie over de IRT-inzet doorgenomen heb, kan ik mij voegen bij het IRT en dus ga ik op weg naar de ambulancepost in Uden.” Op de ambulancepost bouwen de IRT leden een unit voor speciaal mogelijk besmettelijk vervoer op.
Stefan: “De patiënt blijkt een coassistent te zijn die werkzaam is geweest in een ziekenhuis in Tanzania waar een uitbraak van Marburg bleek te zijn. De coassistent is met een reguliere vlucht vanuit Tanzania naar Nederland is gekomen. Bij thuiskomst kreeg hij verschijnselen van koorts en moest hij overgeven met bloed erbij. De mensen waar hij contact mee heeft gehad, zijn daarbij belangrijk in verband met mogelijk besmettingsgevaar.”
De arts IZB had al teruggekoppeld dat de ouders en medereizigers specifiek gecheckt in beeld moeten komen. De ouders kregen het advies om binnen te blijven en de testuitslagen af te wachten. Medereizigers zouden via een bron- en contactonderzoek door RIVM/GGD in beeld gebracht kunnen worden. Die zouden dit proces zo nodig de volgende ochtend kunnen opstarten.
Voorbereiding van vervoer van risicopatiënt
Bij vervoer van een mogelijk zeer besmettelijke patiënt moet vooraf al duidelijk zijn dat de patiënt terecht kan op de eindlocatie. Er zal vervoer plaatsvinden naar de high level isolation unit (HLIU) van het Radboud UMC in Nijmegen. Dit ziekenhuis heeft een afzonderlijke, geïsoleerde ingang en is gespecialiseerd in het veilig ontvangen en behandelen van patiënten die besmet zijn met dit soort infectieziektes. Voor het vervoer geldt een strakke timing, want vervoer en ontvangst vindt plaats in speciale isolatiepakken. Die pakken wil je niet te lang aan hebben en het kost tijd om ze aan te trekken, maar vooral ook om ze veilig uit te trekken om zo besmetting te voorkomen.
De isolatiepakken gaan aan.
Maanmannetjes
Het is ondertussen middernacht. In de ambulance zit dan de speciale isopod. Dit is een doorzichtige capsule waarin je risicopatiënten veilig kunt transporteren. De isopod is in principe voor eenmalig gebruik en wordt als gecontamineerd afval in blauwe vaten afgevoerd. De ambulance zelf moet je aan de binnenkant ook reinigen en is in die tussentijd niet inzetbaar.
Iets na half 2 staat het IRT klaar voor het bijzondere transport. Rond 2 uur zijn ze bij de patiënt. “Dit levert een bijzonder beeld op in de stille, nachtelijke woonwijk, waar opeens een soort maanmannetjes verschijnen.” Iets voor half 3 vertrekt de ambulance naar Nijmegen.
Rond vier uur is alles afgerond en vindt debriefing plaats met afstemming over de (voorlopige) uitslag. Vervolgens is het tijd om nog even het bed op te zoeken, voordat de volgende morgen de telefoon alweer rinkelt voor de gelukkig negatieve testuitslag.
Rol van de OvD-G
Wat is de rol van de OvD-G in dit soort situaties? Stefan licht toe: “Na de eerste contacten met LIMA, Crico, ACGZ en RIVM en de praktische afstemming ben ik er vooral om het team te ontzorgen. De slogan van de OvD-G luidt niet voor niets ‘wij ontzorgen waar anderen zorgen’. Het is een faciliterende rol. Het IRT is een zelfstandig opererend team waarbij het mijn rol is om hen te faciliteren met informatie en het logistieke proces mee vorm te geven zodat zowel de patiënt als het IRT zo efficiënt mogelijk vervoerd kunnen worden. Vervolgens hou ik me vooral bezig met scenario-denken. Wat als? Zo bereid je je voor op eventuele nieuwe ontwikkelingen.”
De isopod.
Het verhaal van de OvD-G
Wie: Stefan Haerkens , werkzaam bij de RAV op post Uden
OvD-G: Sinds oktober 2021
Motto: Wij ontzorgen waar anderen zorgen
Regulier werk: Medisch hulpverlener bij de RAV sinds 2017
Zie ook:
Het Incident Respons Team (video)
Het team met rechts OvD-G Stefan Haerkens
